Każdy hodowca pragnie pochwalić się swoimi sukcesami. Dlatego jeżdzimy na wystawy kotów rasowych: aby pokazać dumę swojej hodowli, obejrzeć koty z innych hodowli, powymieniać się doświadczeniami, miło spędzić czas w towarzystwie ludzi, którzy dzielą naszą pasję. Im ciekawiej na wystawie, im więcej się dzieje, tym lepiej, prawda?
Na wystawach TICA dzieje się sporo...
Zacznijmy od tego, że naszego kota oceni danego dnia każdy sędzia. Nie ma oddolnego ograniczenia na liczbę zaproszonych sędziów, ale zazwyczaj na wystawie jest co najmniej czterech, a częściej pięciu do siedmiu. Górne ograniczenie istnieje i wynosi osiem (maksymanie tyle razy dziennie kot może być oceniany).
Maksymalna ilość kotów, jaką jeden sędzia może ocenić jednego dnia wynosi 250.
Wystawa może być zorganizowana na jeden z 3 sposobów:
- back-to-back - najpopularniejszy sposób, tak organizowanych jest najwięcej wystaw. Weekend wystawowy (czasem przedłużony o piątek), składa się z odrębnych, jednodniowych wystaw, każdy sędzia ocenia każdego kota. Na wystawę można przyjąć maksymalnie 250 kotów.
- alternative - koty oceniane są dwa razy w ciągu dnia, rano i po południu. Na wystawę można przyjąć maksymalnie 125 kotów.
- continuous - połowa kotów oceniana jest przez połowę sędziów pierwszego dnia, a przez drugą połowę drugiego, druga połowa na odwrót. Na wystawę można przyjąć maksymalnie 500 kotów.
Niezależnie od sposobu organizacji wystawy, ocena na pojedynczym ringu przebiega zawsze tak samo.
Koty wzywane są do sędziego klasami. TICA dzieli koty na następujące klasy:
- kocięta, w wieku od 4 do 8 miesięcy, ras o statusie championship (także te wcześnie wykastrowane)
- koty dorosłe - powyżej 8 miesięcy, niewykastrowane, ras o statusie championship
- kastraty - powyżej 8 miesięcy, wykastrowane, ras o statusie championship
- kocięta domowe, w wieku od 4 do 8 miesięcy
- koty domowe, w wieku powyżej 8 miesięcy, wszystkie muszą być wykastrowane!
- koty ras wstępnie uznanych (preliminary new breeds) - razem oceniane są kocięta, dorosłe i kastraty
- koty ras zaawansowanie uznanych (advanced new breeds) - razem oceniane są kocięta, dorosłe i kastraty
- nowe cechy (new traits) - koty ras uznanych o nieuznanych cechach (inna długość włosa, nieuznany kolor futerka)
Za podziałem klas idzie numeracja kotów w katalogu, która jest tak zorganizowana, że widząc numer kota, możemy łatwo powiedzieć, do jakiej klasy należy. Wygląda to następująco:
- 1 - 50 - kocięta długowłose
- 51 - 100 - kocięta krótkowłose
- 101 - 200 - koty dorosłe długowłose
- 201 - 300 - koty dorosłe krótkowłose
- 301 - 350 - kastraty długowłose
- 351 - 400 - kastraty krótkowłose
- 401 - 450 - kocięta i koty domowe długowłose
- 451 - 500 - kocięta i koty domowe krótkowłose
- 501 - 550 - koty ras wstępnie uznanych
- 551 - 600 - koty ras zaawansowanie uznanych
- 601 - 650 - nowe cechy
Na jednym ringu sędzia ocenia koty każdej z klas po kolei (kolejność klas jest różna na różnych ringach, aby sędziowie nie czekali na koty). Zazwyczaj najpierw oceniane są wszystkie koty ras długowłosych w danej klasie, potem wszystkie koty ras krótkowłosych, ale może być odwrotnie. Ważne jest jednak, że "nie miesza się" kotów krótko i długowłosych podczas ocen.
W każdej klasie i długości włosa wołane są do oceny po kolei koty wszystkich ras. Na tym etapie oceny porównanie między kotami kończy się na jednej rasie. Sędzia wybiera po kolei:
W trakcie oceny sędzia, przydzielając miejsca kotom, oznacza je kolorowymi wstążkami, które stawia obok numeru kota. Kolor niebieski oznacza pierwsze miejsce, kolor czerwony - drugie, żółty - trzecie, zielony - czwarte, biały - piąte.
- po pięć najlepszych kotów w każdym kolorze, dając im miejsca od pierwszego do piątego; jeśli kotów jest mniej, to i miejsc mniej, jeśli więcej, pozostałe koty nie dostają żadnej noty
- następnie sędzia wybiera po trzy najlepsze koty w każdej grupie kolorystycznej (division); grupy kolorystyczne są uniwersalne, każda rasa jest dzielona tak samo; oczywiście może się zdarzyć, że w jakiejś rasie nie każda grupa kolorystyczna ma jakichkolwiek przedstawicieli, skrajnym przypadkiem będą tu n.p. koty rosyjskie niebieskie, które mają jeden dozwolony kolor, a zatem, siłą rzeczy, tylko jedną grupę
- na końcu sędzia wybiera trzy najlepsze koty z całej rasy
Każdy sędzia ma do dyspozycji własną przestrzeń, gdzie ocenia koty, tzw. ring. Na ringu musi być minimum 10 pojedyńczych klatek. Proces oceny przebiega tak:
- clerk czyści klatki i ustawia na nich numerki kotów
- właściciele przynoszą swoje koty i wkładają je do klatek z właściwymi numerkami
- sędzia ocenia część lub wszystkie przyniesione koty, wyjmując każdego z klatki, stawiając na stoliku, oglądając i wkładając spowrotem do klatki
- gdy oceni jakąś grupę kotów, rozdaje noty - miejsca w kolorze, grupie kolorystycznej lub rasie, w zależności od etapu oceniania
- po ocenie sędzia lub clerk wyjmują (lub kładą) numerek kota; jest to znak dla właściciela, że może już zabrać swojego podopiecznego z klatki
- clerk znów czyści klatki, ustawia kolejne numerki i ocena toczy się dalej
Podział na grupy kolorystyczne jest następujący
Analogicznie, tyle, że innymi kolorami, oznaczane są miejsca w grupie kolorystycznej. Kolor czarny oznacza pierwsze miejsce, kolor fioletowy - drugie, pomarańczowy - trzecie.
- traditional solid division - koty gładkie, nie point, nie srebrzyste, bez białego
- traditional tortie division - szylkretki gładkie, nie point, nie srebrzyste, bez białego
- traditional tabby division - koty pręgowane, nie point, nie srebrzyste, bez białego
- traditional smoke/silver division - wszystkie koty dymne i srebrzyste, nie point, bez białego
- traditional solid&white division - koty gładkie, nie point, nie srebrzyste, z dodatkiem bieli
- traditional tortie&white division - szylkretki gładkie, nie point, nie srebrzyste, z dodatkiem bieli
- traditional tabby&white division - koty pręgowane, nie point, nie srebrzyste,z dodatkiem bieli
- traditional smoke/silver&white division - wszystkie koty dymne i srebrzyste, nie point, z dodatkiem bieli
- analogicznie do powyższych 8 grup mamy kolejne 8 dla kotów pointed (point syjamski), 8 dla mink (point tonkijski) i 8 dla sepia (point burmski); w sumie mamy więc 32 grupy kolorystyczne
Przykład:
Załóżmy, że sędzia ocenia następujące 9 kotów rasy maine coon:
- niebieski
- niebieski
- niebieski
- biały
- czarny pręgowany klasycznie
- czarny pręgowany klasycznie
- czarny pręgowany tygrysio
- czarny z białym
- czarny z białym
Ocena będzie przebiegała następująco:
- sędzia oceni koty 1-3 i przyzna im miejsca w kolorze, od pierwszego do trzeciego
- następnie sędzia oceni kota nr 4 i da mu pierwsze miejsce w kolorze
- sędzia ocenił już wszystkie cztery koty z grupy kolorystycznej traditional solid, więc teraz przydzieli trzy miejsca w tej grupie kolorystycznej; widzimy więc, że jeden z kotów nie dostanie żadnego miejsca w grupie; ten kot może zostać już odesłany z ringu
- następnie sędzia oceni koty nr 5 i 6 i przyzna im pierwsze i drugie miejsce w kolorze
- potem oceni kota nr 7 i da mu pierwsze miejsce w kolorze
- następnie wszystkim trzem pręgusom przyzna miejsca w grupie kolorystycznej traditional tabby
- na końcu oceni koty nr 8 i 9, przyznając im pierwsze i drugie miejsce w kolorze; ponieważ te dwa koty są jedynymi kotami w grupie kolorystycznej traditional solid&white, automatycznie otrzymają takie same miejsca w tej grupie
- na samym końcu ze wszystkich kotów, które dostały miejsca w grupach kolorystycznych sędzia wybierze trzy najlepsze koty w rasie maine coon
Gdy sędzia oceni już koty wszystkich ras w danej klasie, wybiera pewną liczbę (jaką - o tym za chwilę) kotów w tej klasie, które uważa za najlepsze i te koty trafiają do finału. W finale koty dostają kolejne miejsca od pierwszego do n-tego, gdzie n to ilość kotów w finale. Są tu koty rozmaitych ras, są to po prostu najlepsze koty z danej klasy (dorosłych, kociąt itd.)
Należy pamiętać, że ocena sędziego na żadnym etapie nie może być sprzeczna! Co to oznacza? Otóż, jeśli sędzia wybrał pewną kolejność kotów przyznając noty w kolorze, to potem, przyznając noty w grupie kolorystycznej, nie może dać lepszego miejsca kotu, którego ocenił gorzej w kolorze. W naszym przykładzie z maine coonami, załóżmy, że koty 1,2 i 3 dostały kolejno pierwsze, drugie i trzecie miejce w kolorze. Gdy sędzia spośród kotów 1, 2, 3 i 4 wybiera trzy najlepsze w grupie traditional solid, nie może na pierwszym miejscu postawić kota nr 3, gdyż oceniając kolor, dał do zrozumienia, że kot 1 i 2 są od niego lepsze. Na pierwszym miejscu może zatem znaleźć się tylko kot 1 lub 4, który to nie miał konkurencji w kolorze, więc był w nim najlepszy. Tak samo, gdy sędzia wybiera najlepsze koty w danej rasie, nie może na pierwszym miejscu postawić kota, który był drugi lub trzeci w jakiejś grupie.
Ta sama reguła dotyczy finałów. Sędzia wzywa grupę najlepszych kotów, ale nie ma reguły, która mówi, koty których ras mają się znaleźć w finale. Może być tak, że sędzia wezwie trzy najlepsze koty maine coon i trzy najlepsze norweskie leśnie, a nie wezwie żadnego bengala, bo ta rasa była akurat danego dnia kiepsko reprezentowana. Jeśli jednak wezwie do finału kota maine coon, któremu dał drugie miejsce w rasie, to musi wezwać tego, któremu dał miejsce pierwsze i musi się on w klasyfikacji finałowej uplasować wyżej.
No dobrze, ale to ile w końcu kotów trafia do tego finału?
Zanim odpowiemy na to pytanie, należy jeszcze dodać, że ringi dzielimy na dwa rodzaje: wszystkich ras (allbreed) i specjalistyczny (specialty). Ringi te różnią się tym, że na ringach specialty organizuje się oddzielne finały dla kotów ras długowłosych i krótkowłosych, natomiast na ringu allbreed finał jest jeden dla całej klasy kotów.
Ilość kotów w finale zależy od ilości kotów, jakie były obecne podczas oceny. I tak:
- jeśli było 20 lub mniej kotów, do finału trafia ich 5
- przy 21 kotach w finale jest 6
- przy 22 kotach w finale jest 7
- przy 23 kotach w finale jest 8
- przy 24 kotach w finale jest 9
- jeśli kotów jest 25 lub więcej, w finale zobaczymy 10
I tak, jeśli w katalogu wystawy jest 14 kociąt długowłosych i 22 kocięta krótkowłose, to, zakładając, że wszystkie kocięta stawią się do oceny, na ringu allbreed odbędzie się "pełny" finał z 10 kociętami, natomiast na ringu specialty będzie 5 kociąt w finale kociąt długowłosych i 7 kociąt w finale kociąt krótkowłosych.
Uwaga! Istnieją wyjątki od tej reguły - w klasach kociąt domowych i kotów domowych w finale zawsze jest 10 kociąt lub kotów (chyba, że jest ich mniej na całej wystawie, wtedy wszystkie biorą udział w finale), ta sama zasada obowiązuje kastraty, ale wyłącznie w finałach Allbreed.
No dobrze, nasz kot jest oceniany, nosimy go od ringu do ringu, zdobywa jakieś nagrody w kolorze, grupie, rasie, raz i drugi nawet trafił do finału. Co z tego wynika?
Dwie rzeczy: tytuły i ranking.
Co to jest ranking opisane jest dokładnie w sekcji ranking wystaw. Tu natomiast objaśnimy kwestię tytułów.
Za miejsca w kolorze oraz grupie kolorystycznej (ale nie w rasie!) koty dostają punkty. Za miejsca w kolorze: za 1 - 25 punktów, za 2 - 20 punktów, 3 - 15 punktów, 4 - 10 punktów, 5 - 5 punktów. Za miejsca w grupie kolorystycznej: 1 - 25 punktów, 2 - 20 punktów, 3 - 15 punktów. Punkty te są sumowane, czyli kot który dostał pierwsze miejsce w kolorze oraz w grupie kolorystycznej, otrzymuje łącznie 50 punktów.
Za miejsca w finałach też należą się punkty. Na ringu allbreed: 200 punktów za 1 miejsce, 190 za 2 i tak dalej, aż do 110 punktów za 10 miejsce. Na ringu specialty dostanie 150 punktów za 1 miejsce do 60 punktów za 10 miejsce.
Aby otrzymać kolejny tytuł, kot musi zdobyć pewną ilość punktów oraz wziąć udział w pewnej ilości finałów. Wygląda to tak:
- aby otrzymać tytuł Champion, kot musi uzyskać 300 punktów od co najmniej 4 różnych sędziów i wziąć udział w co najmniej jednym finale
- Grand Champion - kot musi uzyskać 1000 punktów i wziąć udział (sumarycznie z tytułem Champion) w 6 finałach; w co najmniej 3 z tych finałów kot musi się znaleźć w pierwszej piątce, jeśli jest to finał specialty, w pierwszej dziesiątce, jeśli allbreed
- Double Grand Champion - 2000 punktów i jeden dodatkowy finał (pierwsza piątka, jeśli specialty, pierwsza dziesiątka, jeśli allbreed)
- Triple Grand Champion - 3000 punktów i jeden dodatkowy finał (pierwsza piątka, jeśli specialty, pierwsza dziesiątka, jeśli allbreed)
- Quadruple Grand Champion - 4000 punktów i jeden dodatkowy finał (pierwsza piątka, jeśli specialty, pierwsza dziesiątka, jeśli allbreed)
- Supreme Grand Champion - 6000 punktów i jedna nagroda Best Cat (pierwsze miejsce w dowolnym finale); Best Cat musi zostać zdobyty na oddzielnej wystawie już po uzyskaniu kwalifikacji na tytuł QGC, przy czym w przypadku wystawy back-to-back każdy dzień liczy się jako oddzielna wystawa
Uwaga praktyczna: co tak naprawdę oznacza to zastrzeżenie "pierwsza piątka, jeśli specialty, pierwsza dziesiątka, jeśli allbreed"? Należy to rozumieć tak: na ringu allbreed liczy się każde miejsce w finale, na ringu specialty tylko miejsca od pierwszego do piątego, czyli jeśli na specialty kot dostanie miejsce szóste lub dalsze, to tak jakby nie miał wcale finału, przy czym oczywiście punkty z tego finału sumują się do ogólnego licznika punktów.
Punkty sumują się w trakcie zdobywania tytułów, czyli po zdobyciu pierwszych 300 kolejne punkty dodają się dalej do ogólnej sumy, aż do przekroczenia progu 1000, potem 2000 i tak dalej. Finały liczą się oddzielnie, czyli jeden finał potrzebny do zdobycia tytuły Champion "zużywa się" i na tytuł Grand Champion trzeba uzbierać kolejne pięć finałów.
Jeśli kot ma wymaganą liczbę punktów, ale brakuje mu finałów, to nie dostaje tytułu, ale gdy tylko dostanie ostatni potrzebny finał, natychmiast uzyskuje kolejny tytuł.
Widać, że w tym systemie prędkość zdobywania tytułów bardzo zależy od, mówiąc kolokwialnie, jakości kota. Na jednym ringu allbreed kot może maksymalnie zdobyć 250 punktów (25 za 1 miejsce w kolorze, 25 za 1 miejsce w grupie kolorystycznej, 200 za 1 miejsce w finale). Na dwudniowej wystawie z 6 ringami allbreed dziennie kot idealny może zdobyć nawet tytuł Triple Grand Champion - jeśli 12 razy zajmie pierwsze miejsce, uzbiera 3000 punktów i większą nawet, niż potrzebna, liczbę finałów na ten tytuł.
Z drugiej strony, kot przeciętny, który z rzadka trafia do finału, może zbierać kwalifikacje na tytuły przez całe lata, a tytuł Supreme może okazać się poprzeczką nie do przeskoczenia - w końcu kot musi nie tylko znaleźć się w finale, ale zająć w nim pierwsze miejsce!
Wymienione powyżej tytuły dotyczą kotów dorosłych. Kastraty i koty domowe zdobywają tytuły wg identycznego schematu, różnią się tylko nazwy tytułów. I tak kastraty ubiegają się o tytuł Champion Alter, Grand Champion Alter i dalej aż do Supreme Grand Champion Alter. Koty domowe zaś zdobywają tytuły od Master do Supreme Grand Master.
Kocięta i kocięta domowe nie zdobywają tytułów.
Powyższe reguły dotyczące finałów oraz tytułów obowiązują w klasach: kocięta, koty dorosłe, kastraty, koty i kocięta domowe. W pozostałych klasach ocena na ringu przebiega tak samo, ale finał jest już inny. W finale sędzia wskazuje jednego, najlepszego kota z klasy, który otrzymuje nagrodę, odpowiednio Preliminary New Breed Merit, Advanced New Breed Merit, New Traits Merit. Koty w tych klasach nie zdobywają tytułów.
Dodatkowo, oprócz klasycznych ringów, na wystawie TICA może zostać zorganizowany kongres. Jest to ring zorganizowany specjalnie dla pewnej grupy kotów, n.p. dla jednej rasy kotów, która jest wyjątkowo licznie reprezentowana (n.p. koty bengalskie), dla pewnej grupy ras połączonej pewną cechą (n.p. koty "leśne": maine coon, norweskie i syberyjskie), czy też dla pewnej grupy kotów niezależnie od rasy (n.p. dla wszystkich kotów w kolorze point).
Zazwyczaj kongres odbywa się na koniec dnia wystawowego i prowadzi go jeden z sędziów, który wcześniej prowadził swój ring.
Kongresy dają takie same możliwości, jak klasyczne ringi, jeśli chodzi o możliwość uzyskania kwalifikacji do tytułów; jeśli w danym kongresie znajdują się koty i długo- i krótkowłose, kongres traktowany jest jak ring alllbreed, jeśli nie - jak ring specialty.
Kot może też otrzymać tytuł na podstawie tytułów jego dzieci. Jest to tytuł Outstadning Sire dla kocura i Outstanding Dam dla kotki. Kot lub kotka kwalifikują się do otrzymania tego tytułu, jeśli odpowiednio co najmniej 10 (dla kocura) lub co najmniej 5 (dla kotki) ich dzieci zdobędzie minimum tytuł Grand Champion lub Grand Champion Alter.
I ostatnia informacja: w wystawie TICA może wziąć udział każdy kot rasy mającej status Championship i dokumentację (np. rodowód) pozwalającą na zarejestrowanie go w TICA, nawet, jeśli kot nie jest zarejestrowany w TICA w czasie trwania wystawy. Jeśli później taki kot zostanie zarejestrowany w TICA, punkty zdobyte na tej pierwszej wystawie można potem dodać na jego konto (ale tylko z jednej wystawy przed rejestracją, kolejne przepadają). Można także wystawić niezarejestrowanego kota domowego, jednak w przypadku kota domowego nie istnieje możliwość dopisania punktów z wystawy przed rejestracją.
Koty ras wstępnie i zaawansowanie uznanych oraz koty kategorii New Trait muszą być zarejestrowane w TICA, żeby mogły być wystawione.